祭鳄鱼文

　　维年月日，潮州刺史韩愈使军事衙推秦济，以羊一、猪一，投恶溪之潭水，以与鳄鱼食，而告之曰：

　　昔先王既有天下，列山泽，罔绳擉刃，以除虫蛇恶物为民害者，驱而出之四海之外。及后王德薄，不能远有，则江汉之间，尚皆弃之以与蛮、夷、楚、越；况潮岭海之间，去京师万里哉！鳄鱼之涵淹卵育于此，亦固其所。今天子嗣唐位，神圣慈武，四海之外，六合之内，皆抚而有之；况禹迹所揜，扬州之近地，刺史、县令之所治，出贡赋以供天地宗庙百神之祀之壤者哉？鳄鱼其不可与刺史杂处此土也。

　　刺史受天子命，守此土，治此民，而鳄鱼睅然不安溪潭，据处食民畜、熊、豕、鹿、獐，以肥其身，以种其子孙；与刺史亢拒，争为长雄；刺史虽驽弱，亦安肯为鳄鱼低首下心，伈伈睍睍，为民吏羞，以偷活于此邪！且承天子命以来为吏，固其势不得不与鳄鱼辨。

　　鳄鱼有知，其听刺史言：潮之州，大海在其南，鲸、鹏之大，虾、蟹之细，无不归容，以生以食，鳄鱼朝发而夕至也。今与鳄鱼约：尽三日，其率丑类南徙于海，以避天子之命吏；三日不能，至五日；五日不能，至七日；七日不能，是终不肯徙也。是不有刺史、听从其言也；不然，则是鳄鱼冥顽不灵，刺史虽有言，不闻不知也。夫傲天子之命吏，不听其言，不徙以避之，与冥顽不灵而为民物害者，皆可杀。刺史则选材技吏民，操强弓毒矢，以与鳄鱼从事，必尽杀乃止。其无悔！

　　wéi nián yuè rì ，cháo zhōu cì shǐ hán yù shǐ jun1 shì yá tuī qín jì ，yǐ yáng yī 、zhū yī ，tóu è xī zhī tán shuǐ ，yǐ yǔ è yú shí ，ér gào zhī yuē ：

　　xī xiān wáng jì yǒu tiān xià ，liè shān zé ，wǎng shéng chuò rèn ，yǐ chú chóng shé è wù wéi mín hài zhě ，qū ér chū zhī sì hǎi zhī wài 。jí hòu wáng dé báo ，bú néng yuǎn yǒu ，zé jiāng hàn zhī jiān ，shàng jiē qì zhī yǐ yǔ mán 、yí 、chǔ 、yuè ；kuàng cháo lǐng hǎi zhī jiān ，qù jīng shī wàn lǐ zāi ！è yú zhī hán yān luǎn yù yú cǐ ，yì gù qí suǒ 。jīn tiān zǐ sì táng wèi ，shén shèng cí wǔ ，sì hǎi zhī wài ，liù hé zhī nèi ，jiē fǔ ér yǒu zhī ；kuàng yǔ jì suǒ yǎn ，yáng zhōu zhī jìn dì ，cì shǐ 、xiàn lìng zhī suǒ zhì ，chū gòng fù yǐ gòng tiān dì zōng miào bǎi shén zhī sì zhī rǎng zhě zāi ？è yú qí bú kě yǔ cì shǐ zá chù cǐ tǔ yě 。

　　cì shǐ shòu tiān zǐ mìng ，shǒu cǐ tǔ ，zhì cǐ mín ，ér è yú hàn rán bú ān xī tán ，jù chù shí mín chù 、xióng 、shǐ 、lù 、zhāng ，yǐ féi qí shēn ，yǐ zhǒng qí zǐ sūn ；yǔ cì shǐ kàng jù ，zhēng wéi zhǎng xióng ；cì shǐ suī nú ruò ，yì ān kěn wéi è yú dī shǒu xià xīn ，lǐn lǐn xiàn xiàn ，wéi mín lì xiū ，yǐ tōu huó yú cǐ xié ！qiě chéng tiān zǐ mìng yǐ lái wéi lì ，gù qí shì bú dé bú yǔ è yú biàn 。

　　è yú yǒu zhī ，qí tīng cì shǐ yán ：cháo zhī zhōu ，dà hǎi zài qí nán ，jīng 、péng zhī dà ，xiā 、xiè zhī xì ，wú bú guī róng ，yǐ shēng yǐ shí ，è yú cháo fā ér xī zhì yě 。jīn yǔ è yú yuē ：jìn sān rì ，qí lǜ chǒu lèi nán xǐ yú hǎi ，yǐ bì tiān zǐ zhī mìng lì ；sān rì bú néng ，zhì wǔ rì ；wǔ rì bú néng ，zhì qī rì ；qī rì bú néng ，shì zhōng bú kěn xǐ yě 。shì bú yǒu cì shǐ 、tīng cóng qí yán yě ；bú rán ，zé shì è yú míng wán bú líng ，cì shǐ suī yǒu yán ，bú wén bú zhī yě 。fū ào tiān zǐ zhī mìng lì ，bú tīng qí yán ，bú xǐ yǐ bì zhī ，yǔ míng wán bú líng ér wéi mín wù hài zhě ，jiē kě shā 。cì shǐ zé xuǎn cái jì lì mín ，cāo qiáng gōng dú shǐ ，yǐ yǔ è yú cóng shì ，bì jìn shā nǎi zhǐ 。qí wú huǐ ！