芙蓉女儿诔

维太平不易之元，蓉桂竞芳之月，无可奈何之日，怡红院浊玉，谨以群花之蕊，冰鲛之縠，沁芳之泉，枫露之茗，四者虽微，聊以达诚申信，乃致祭于白帝宫中抚司秋艳芙蓉女儿之前曰：

窃思女儿自临浊世，迄今凡十有（通“又）”六载。其先之乡籍姓氏，湮沦而莫能考者久矣。而玉得于衾枕栉沐之间，栖息宴游之夕，亲昵狎亵，相与共处者，仅五年八月有奇。

忆女儿曩生之昔，其为质则金玉不足喻其贵，其为性则冰雪不足喻其洁，其为神则星日不足喻其精，其为貌则花月不足喻其色。姊娣悉慕媖娴，妪媪咸仰惠德。

孰料鸠鸩恶其高，鹰鸷翻遭罦罬；薋葹妒其臭，茝兰竟被芟鉏！花原自怯，岂奈狂飙；柳本多愁，何禁骤雨！偶遭蛊虿之谗，遂抱膏肓之疚。故樱唇红褪，韵吐呻吟；杏脸香枯，色陈顑颔。诼谣謑诟，出自屏帏；荆棘蓬榛，蔓延户牖。岂招尤则替，实攘诟而终。既忳幽沉于不尽，复含罔屈于无穷。高标见嫉，闺帏恨比长沙；直烈遭危，巾帼惨于羽野。自蓄辛酸，谁怜夭折？仙云既散，芳趾难寻。洲迷聚窟，何来却死之香？海失灵槎，不获回生之药。

眉黛烟青，昨犹我画；指环玉冷，今倩谁温？鼎炉之剩药犹存，襟泪之余痕尚渍。镜分鸾别，愁开麝月之奁；梳化龙飞，哀折檀云之齿。委金钿于草莽，拾翠盒于尘埃。楼空鳷鹊，徒悬七夕之针；带断鸳鸯，谁续五丝之缕？

况乃金天属节，白帝司时，孤衾有梦，空室无人。桐阶月暗，芳魂与倩影同销；蓉帐香残，娇喘共细言皆绝。连天衰草，岂独蒹葭；匝地悲声，无非蟋蟀。露阶晚砌，穿帘不度寒砧；雨荔秋垣，隔院希闻怨笛。芳名未泯，檐前鹦鹉犹呼；艳质将亡，槛外海棠预萎。捉迷屏后，莲瓣无声；斗草庭前，兰芳枉待。抛残绣线，银笺彩缕谁裁？褶断冰丝，金斗御香未熨。

昨承严命，既趋车而远陟芳园；今犯慈威，复拄杖而近抛孤柩。及闻蕙棺被燹，惭违共穴之盟；石椁成灾，愧迨同灰之诮。

尔乃西风古寺，淹滞青燐，落日荒丘，零星白骨。楸榆飒飒，蓬艾萧萧。隔雾圹以啼猿，绕烟塍而泣鬼。自为红绡帐里，公子情深；始信黄土陇中，女儿命薄！汝南泪血，斑斑洒向西风；梓泽馀衷，默默诉凭冷月。

呜呼！固鬼蜮之为灾，岂神灵而亦妒？箝诐奴之口，讨岂从宽？剖悍妇之心，忿犹未释！在卿之尘缘虽浅，而玉之鄙意尤深。因蓄惓惓之思，不禁谆谆之问。

始知上帝垂旌，花宫待诏，生侪兰蕙，死辖芙蓉。听小婢之言，似涉无稽；据浊玉之思，则深为有据。何也：昔叶法善摄魂以撰碑，李长吉被诏而为记，事虽殊其理则一也。故相物以配才，苟非其人，恶乃滥乎其位？始信上帝委托权衡，可谓至洽至协，庶不负其所秉赋也。因希其不昧之灵，或陟降于兹，特不揣鄙俗之词，有污慧听。乃歌而招之曰：

天何如是之苍苍兮，乘玉虬以游乎穹窿耶？地何如是之茫茫兮，驾瑶象以降乎泉壤耶？望伞盖之陆离兮，抑箕尾之光耶？列羽葆而为前导兮，卫危虚于傍耶？驱丰隆以为庇从兮，望舒月以临耶？听车轨而伊轧兮，御鸾鹥以征耶？闻馥郁而薆然兮，纫蘅杜以为纕耶？炫裙裾之烁烁兮，镂明月以为珰耶？借葳蕤而成坛畤兮，檠莲焰以烛兰膏耶？文瓠瓟以为觯斝兮，漉醽醁以浮桂醑耶？瞻云气而凝盼兮，仿佛有所觇耶？俯窈窕而属耳兮，恍惚有所闻耶？期汗漫而无夭阏兮，忍捐弃予于尘埃耶？倩风廉之为余驱车兮，冀联辔而携归耶？余中心为之慨然兮，徒噭噭而何为耶？卿偃然而长寝兮，岂天运之变于斯耶？既窀穸且安稳兮，反其真而又奚化耶？余犹桎梏而悬附兮，灵格余以嗟来耶？来兮止兮，卿其来耶？
若夫鸿蒙而居，寂静以处，虽临于兹，余亦莫睹。搴烟萝而为步障，列苍蒲而森行伍。警柳眼之贪眠，释莲心之味苦。素女约于桂岩，宓妃迎于兰渚。弄玉吹笙，寒簧击敔。征嵩岳之妃，启骊山之姥。龟呈洛浦之灵，兽作咸池之舞。潜赤水兮龙吟，集珠林兮凤翥。爰格爰诚，匪簠匪莒。发轫乎霞城，还旌乎玄圃。既显微而若通，复氤氲而倏阻。离合兮烟云，空蒙兮雾雨。尘霾敛兮星高，溪山丽兮月午。何心意之忡忡，若寤寐之栩栩？余乃欷歔怅望，泣涕彷徨。人语兮寂历，天籁兮篔筜。鸟惊散而飞，鱼唼喋以响。志哀兮是祷，成礼兮期祥。呜呼哀哉！尚飨！

wéi tài píng bú yì zhī yuán ，róng guì jìng fāng zhī yuè ，wú kě nài hé zhī rì ，yí hóng yuàn zhuó yù ，jǐn yǐ qún huā zhī ruǐ ，bīng jiāo zhī hú ，qìn fāng zhī quán ，fēng lù zhī míng ，sì zhě suī wēi ，liáo yǐ dá chéng shēn xìn ，nǎi zhì jì yú bái dì gōng zhōng fǔ sī qiū yàn fú róng nǚ ér zhī qián yuē ：

qiè sī nǚ ér zì lín zhuó shì ，qì jīn fán shí yǒu （tōng “yòu ）”liù zǎi 。qí xiān zhī xiāng jí xìng shì ，yān lún ér mò néng kǎo zhě jiǔ yǐ 。ér yù dé yú qīn zhěn zhì mù zhī jiān ，qī xī yàn yóu zhī xī ，qīn nì xiá xiè ，xiàng yǔ gòng chù zhě ，jǐn wǔ nián bā yuè yǒu qí 。

yì nǚ ér nǎng shēng zhī xī ，qí wéi zhì zé jīn yù bú zú yù qí guì ，qí wéi xìng zé bīng xuě bú zú yù qí jié ，qí wéi shén zé xīng rì bú zú yù qí jīng ，qí wéi mào zé huā yuè bú zú yù qí sè 。zǐ dì xī mù yīng xián ，yù ǎo xián yǎng huì dé 。

shú liào jiū zhèn è qí gāo ，yīng zhì fān zāo fú zhuó ；zī shī dù qí chòu ，zhǐ lán jìng bèi shān chú ！huā yuán zì qiè ，qǐ nài kuáng biāo ；liǔ běn duō chóu ，hé jìn zhòu yǔ ！ǒu zāo gǔ chài zhī chán ，suí bào gāo huāng zhī jiù 。gù yīng chún hóng tuì ，yùn tǔ shēn yín ；xìng liǎn xiāng kū ，sè chén yàn hàn 。zhuó yáo xǐ gòu ，chū zì píng wéi ；jīng jí péng zhēn ，màn yán hù yǒu 。qǐ zhāo yóu zé tì ，shí rǎng gòu ér zhōng 。jì tún yōu chén yú bú jìn ，fù hán wǎng qū yú wú qióng 。gāo biāo jiàn jí ，guī wéi hèn bǐ zhǎng shā ；zhí liè zāo wēi ，jīn guó cǎn yú yǔ yě 。zì xù xīn suān ，shuí lián yāo shé ？xiān yún jì sàn ，fāng zhǐ nán xún 。zhōu mí jù kū ，hé lái què sǐ zhī xiāng ？hǎi shī líng chá ，bú huò huí shēng zhī yào 。

méi dài yān qīng ，zuó yóu wǒ huà ；zhǐ huán yù lěng ，jīn qiàn shuí wēn ？dǐng lú zhī shèng yào yóu cún ，jīn lèi zhī yú hén shàng zì 。jìng fèn luán bié ，chóu kāi shè yuè zhī lián ；shū huà lóng fēi ，āi shé tán yún zhī chǐ 。wěi jīn diàn yú cǎo mǎng ，shí cuì hé yú chén āi 。lóu kōng zhī què ，tú xuán qī xī zhī zhēn ；dài duàn yuān yāng ，shuí xù wǔ sī zhī lǚ ？

kuàng nǎi jīn tiān shǔ jiē ，bái dì sī shí ，gū qīn yǒu mèng ，kōng shì wú rén 。tóng jiē yuè àn ，fāng hún yǔ qiàn yǐng tóng xiāo ；róng zhàng xiāng cán ，jiāo chuǎn gòng xì yán jiē jué 。lián tiān shuāi cǎo ，qǐ dú jiān jiā ；zā dì bēi shēng ，wú fēi xī shuài 。lù jiē wǎn qì ，chuān lián bú dù hán zhēn ；yǔ lì qiū yuán ，gé yuàn xī wén yuàn dí 。fāng míng wèi mǐn ，yán qián yīng wǔ yóu hū ；yàn zhì jiāng wáng ，kǎn wài hǎi táng yù wěi 。zhuō mí píng hòu ，lián bàn wú shēng ；dòu cǎo tíng qián ，lán fāng wǎng dài 。pāo cán xiù xiàn ，yín jiān cǎi lǚ shuí cái ？zhě duàn bīng sī ，jīn dòu yù xiāng wèi yùn 。

zuó chéng yán mìng ，jì qū chē ér yuǎn zhì fāng yuán ；jīn fàn cí wēi ，fù zhǔ zhàng ér jìn pāo gū jiù 。jí wén huì guān bèi xiǎn ，cán wéi gòng xué zhī méng ；shí guǒ chéng zāi ，kuì dài tóng huī zhī qiào 。

ěr nǎi xī fēng gǔ sì ，yān zhì qīng lín ，luò rì huāng qiū ，líng xīng bái gǔ 。qiū yú sà sà ，péng ài xiāo xiāo 。gé wù kuàng yǐ tí yuán ，rào yān chéng ér qì guǐ 。zì wéi hóng xiāo zhàng lǐ ，gōng zǐ qíng shēn ；shǐ xìn huáng tǔ lǒng zhōng ，nǚ ér mìng báo ！rǔ nán lèi xuè ，bān bān sǎ xiàng xī fēng ；zǐ zé yú zhōng ，mò mò sù píng lěng yuè 。

wū hū ！gù guǐ yù zhī wéi zāi ，qǐ shén líng ér yì dù ？qián bì nú zhī kǒu ，tǎo qǐ cóng kuān ？pōu hàn fù zhī xīn ，fèn yóu wèi shì ！zài qīng zhī chén yuán suī qiǎn ，ér yù zhī bǐ yì yóu shēn 。yīn xù juàn juàn zhī sī ，bú jìn zhūn zhūn zhī wèn 。

shǐ zhī shàng dì chuí jīng ，huā gōng dài zhào ，shēng chái lán huì ，sǐ xiá fú róng 。tīng xiǎo bì zhī yán ，sì shè wú jī ；jù zhuó yù zhī sī ，zé shēn wéi yǒu jù 。hé yě ：xī yè fǎ shàn shè hún yǐ zhuàn bēi ，lǐ zhǎng jí bèi zhào ér wéi jì ，shì suī shū qí lǐ zé yī yě 。gù xiàng wù yǐ pèi cái ，gǒu fēi qí rén ，è nǎi làn hū qí wèi ？shǐ xìn shàng dì wěi tuō quán héng ，kě wèi zhì qià zhì xié ，shù bú fù qí suǒ bǐng fù yě 。yīn xī qí bú mèi zhī líng ，huò zhì jiàng yú zī ，tè bú chuāi bǐ sú zhī cí ，yǒu wū huì tīng 。nǎi gē ér zhāo zhī yuē ：

tiān hé rú shì zhī cāng cāng xī ，chéng yù qiú yǐ yóu hū qióng lóng yē ？dì hé rú shì zhī máng máng xī ，jià yáo xiàng yǐ jiàng hū quán rǎng yē ？wàng sǎn gài zhī lù lí xī ，yì jī wěi zhī guāng yē ？liè yǔ bǎo ér wéi qián dǎo xī ，wèi wēi xū yú bàng yē ？qū fēng lóng yǐ wéi bì cóng xī ，wàng shū yuè yǐ lín yē ？tīng chē guǐ ér yī zhá xī ，yù luán yī yǐ zhēng yē ？wén fù yù ér ài rán xī ，rèn héng dù yǐ wéi xiāng yē ？xuàn qún jū zhī shuò shuò xī ，lòu míng yuè yǐ wéi dāng yē ？jiè wēi ruí ér chéng tán zhì xī ，qíng lián yàn yǐ zhú lán gāo yē ？wén hù bó yǐ wéi zhì jiǎ xī ，lù líng lù yǐ fú guì xǔ yē ？zhān yún qì ér níng pàn xī ，fǎng fó yǒu suǒ chān yē ？fǔ yǎo tiǎo ér shǔ ěr xī ，huǎng hū yǒu suǒ wén yē ？qī hàn màn ér wú yāo è xī ，rěn juān qì yǔ yú chén āi yē ？qiàn fēng lián zhī wéi yú qū chē xī ，jì lián pèi ér xié guī yē ？yú zhōng xīn wéi zhī kǎi rán xī ，tú jiào jiào ér hé wéi yē ？qīng yǎn rán ér zhǎng qǐn xī ，qǐ tiān yùn zhī biàn yú sī yē ？jì zhūn xī qiě ān wěn xī ，fǎn qí zhēn ér yòu xī huà yē ？yú yóu zhì gù ér xuán fù xī ，líng gé yú yǐ jiē lái yē ？lái xī zhǐ xī ，qīng qí lái yē ？
ruò fū hóng méng ér jū ，jì jìng yǐ chù ，suī lín yú zī ，yú yì mò dǔ 。qiān yān luó ér wéi bù zhàng ，liè cāng pú ér sēn háng wǔ 。jǐng liǔ yǎn zhī tān mián ，shì lián xīn zhī wèi kǔ 。sù nǚ yuē yú guì yán ，mì fēi yíng yú lán zhǔ 。nòng yù chuī shēng ，hán huáng jī yǔ 。zhēng sōng yuè zhī fēi ，qǐ lí shān zhī lǎo 。guī chéng luò pǔ zhī líng ，shòu zuò xián chí zhī wǔ 。qián chì shuǐ xī lóng yín ，jí zhū lín xī fèng zhù 。yuán gé yuán chéng ，fěi fǔ fěi jǔ 。fā rèn hū xiá chéng ，hái jīng hū xuán pǔ 。jì xiǎn wēi ér ruò tōng ，fù yīn yūn ér shū zǔ 。lí hé xī yān yún ，kōng méng xī wù yǔ 。chén mái liǎn xī xīng gāo ，xī shān lì xī yuè wǔ 。hé xīn yì zhī chōng chōng ，ruò wù mèi zhī xǔ xǔ ？yú nǎi xī xū chàng wàng ，qì tì páng huáng 。rén yǔ xī jì lì ，tiān lài xī yún dāng 。niǎo jīng sàn ér fēi ，yú shà dié yǐ xiǎng 。zhì āi xī shì dǎo ，chéng lǐ xī qī xiáng 。wū hū āi zāi ！shàng xiǎng ！