相思

【原文】

红豆生南国，春来发几枝。

愿君多采撷，此物最相思。

【注释】

1、红豆：又名相思子，一种生在岭南地区的植物，结出的籽象豌豆而稍扁，呈鲜红色。

2、采撷：采摘。

【译文】

晶莹闪亮的红豆，产于岭南;

春天来了，该长得叶茂枝繁。

愿你多多采摘它，嵌饰佩带;

这玩艺儿，最能把情思包涵!

【赏析】

这是借咏物而寄相思的诗。一题为《江上赠李龟年》，可见是眷怀友人无疑。起句因物起兴，语虽单纯，却富于想象;接着以设问寄语，意味深长地寄托情思;第三句暗示珍重友谊，表面似乎嘱人相思，背面却深寓自身相思之重;最后一语双关，既切中题意，又关合情思，妙笔生花，婉曲动人。全诗情调健美高雅，怀思饱满奔放，语言朴素无华，韵律和谐柔美。可谓绝句的上乘佳品

唐代绝句名篇经乐工谱曲而广为流传者为数甚多。王维《相思》就是梨园弟子爱唱的歌词之一。据说天宝之乱后，著名歌者李龟年流落江南，经常为人演唱它，听者无不动容。

红豆产于南方，结实鲜红浑圆，晶莹如珊瑚，南方人常用以镶嵌饰物。传说古代有一位女子，因丈夫死在边地，哭于树下而死，化为红豆，于是人们又称呼它为“相思子”。唐诗中常用它来关合相思之情。而“相思”不限于男女情爱范围，朋友之间也有相思的，如苏李诗“行人难久留，各言长相思”即著例。此诗题一作《江上赠李龟年》，可见诗中抒写的是眷念朋友的情绪。

“南国”(南方)即是红豆产地，又是朋友所在之地。首句以“红豆生南国”起兴，暗逗后文的相思之情。语极单纯，而又富于形象。次句“春来发几枝”轻声一问，承得自然，寄语设问的口吻显得分外亲切。然而单问红豆春来发几枝，是意味深长的，这是选择富于情味的事物来寄托情思。“来日绮窗前，寒梅著花未?”(王维《杂诗》)对于梅树的记忆，反映出了客子深厚的乡情。同样，这里的红豆是赤诚友爱的一种象征。这样写来，便觉语近情遥，令人神远。

第三句紧接着寄意对方“多采撷”红豆，仍是言在此而意在彼。以采撷植物来寄托怀思的情绪，是古典诗歌中常见手法，如汉代古诗：“涉江采芙蓉，兰泽多芳草，采之欲遗谁?所思在远道”即著例。“愿君多采撷”似乎是说：“看见红豆，想起我的一切吧。”暗示远方的友人珍重友谊，语言恳挚动人。这里只用相思嘱人，而自己的相思则见于言外。用这种方式透露情怀，婉曲动人，语意高妙。宋人编《万首唐人绝句》，此句“多”字作“休”。用“休”字反衬离情之苦，因相思转怕相思，当然也是某种境况下的人情状态。用“多”字则表现了一种热情饱满、一往情深的健美情调。此诗情高意真而不伤纤巧，与“多”字关系甚大，故“多”字比“休”字更好。末句点题，“相思”与首句“红豆”呼应，既是切“相思子”之名，又关合相思之情，有双关的妙用。“此物最相思”就象说：只有这红豆才最惹人喜爱，最叫人忘不了呢。这是补充解释何以“愿君多采撷”的理由。而读者从话中可以体味到更多的东西。诗人真正不能忘怀的，不言自明。一个“最”的高级副词，意味极深长，更增加了双关语中的含蕴。

全诗洋溢着少年的热情，青春的气息，满腹情思始终未曾直接表白，句句话儿不离红豆，而又“超以象外，得其圜中”，把相思之情表达得入木三分。它“一气呵成，亦须一气读下”，极为明快，却又委婉含蓄。在生活中，最情深的话往往朴素无华，自然入妙。王维很善于提炼这种素朴而典型的语言来表达深厚的思想感情。所以此诗语浅情深，当时就成为流行名歌是毫不奇怪的。

【诗人简介】

王维(701年-761年，一说699年—761年)，字摩诘，汉族，河东蒲州(今山西运城)人，祖籍山西祁县，唐朝诗人，有“诗佛”之称。苏轼评价其：“味摩诘之诗，诗中有画;观摩诘之画，画中有诗。”开元九年(721年)中进士，任太乐丞。王维是盛唐诗人的代表，今存诗400余首，重要诗作有《相思》《山居秋暝》等。王维精通佛学，受禅宗影响很大。佛教有一部《维摩诘经》，是王维名和字的由来。王维诗书画都很有名，非常多才多艺，音乐也很精通。与孟浩然合称“王孟”。

【yuán wén 】

hóng dòu shēng nán guó ，chūn lái fā jǐ zhī 。

yuàn jun1 duō cǎi xié ，cǐ wù zuì xiàng sī 。

【zhù shì 】

1、hóng dòu ：yòu míng xiàng sī zǐ ，yī zhǒng shēng zài lǐng nán dì qū de zhí wù ，jié chū de zǐ xiàng wān dòu ér shāo biǎn ，chéng xiān hóng sè 。

2、cǎi xié ：cǎi zhāi 。

【yì wén 】

jīng yíng shǎn liàng de hóng dòu ，chǎn yú lǐng nán ;

chūn tiān lái le ，gāi zhǎng dé yè mào zhī fán 。

yuàn nǐ duō duō cǎi zhāi tā ，qiàn shì pèi dài ;

zhè wán yì ér ，zuì néng bǎ qíng sī bāo hán !

【shǎng xī 】

zhè shì jiè yǒng wù ér jì xiàng sī de shī 。yī tí wéi 《jiāng shàng zèng lǐ guī nián 》，kě jiàn shì juàn huái yǒu rén wú yí 。qǐ jù yīn wù qǐ xìng ，yǔ suī dān chún ，què fù yú xiǎng xiàng ;jiē zhe yǐ shè wèn jì yǔ ，yì wèi shēn zhǎng dì jì tuō qíng sī ;dì sān jù àn shì zhēn zhòng yǒu yì ，biǎo miàn sì hū zhǔ rén xiàng sī ，bèi miàn què shēn yù zì shēn xiàng sī zhī zhòng ;zuì hòu yī yǔ shuāng guān ，jì qiē zhōng tí yì ，yòu guān hé qíng sī ，miào bǐ shēng huā ，wǎn qǔ dòng rén 。quán shī qíng diào jiàn měi gāo yǎ ，huái sī bǎo mǎn bēn fàng ，yǔ yán pǔ sù wú huá ，yùn lǜ hé xié róu měi 。kě wèi jué jù de shàng chéng jiā pǐn

táng dài jué jù míng piān jīng lè gōng pǔ qǔ ér guǎng wéi liú chuán zhě wéi shù shèn duō 。wáng wéi 《xiàng sī 》jiù shì lí yuán dì zǐ ài chàng de gē cí zhī yī 。jù shuō tiān bǎo zhī luàn hòu ，zhe míng gē zhě lǐ guī nián liú luò jiāng nán ，jīng cháng wéi rén yǎn chàng tā ，tīng zhě wú bú dòng róng 。

hóng dòu chǎn yú nán fāng ，jié shí xiān hóng hún yuán ，jīng yíng rú shān hú ，nán fāng rén cháng yòng yǐ xiāng qiàn shì wù 。chuán shuō gǔ dài yǒu yī wèi nǚ zǐ ，yīn zhàng fū sǐ zài biān dì ，kū yú shù xià ér sǐ ，huà wéi hóng dòu ，yú shì rén men yòu chēng hū tā wéi “xiàng sī zǐ ”。táng shī zhōng cháng yòng tā lái guān hé xiàng sī zhī qíng 。ér “xiàng sī ”bú xiàn yú nán nǚ qíng ài fàn wéi ，péng yǒu zhī jiān yě yǒu xiàng sī de ，rú sū lǐ shī “háng rén nán jiǔ liú ，gè yán zhǎng xiàng sī ”jí zhe lì 。cǐ shī tí yī zuò 《jiāng shàng zèng lǐ guī nián 》，kě jiàn shī zhōng shū xiě de shì juàn niàn péng yǒu de qíng xù 。

“nán guó ”(nán fāng )jí shì hóng dòu chǎn dì ，yòu shì péng yǒu suǒ zài zhī dì 。shǒu jù yǐ “hóng dòu shēng nán guó ”qǐ xìng ，àn dòu hòu wén de xiàng sī zhī qíng 。yǔ jí dān chún ，ér yòu fù yú xíng xiàng 。cì jù “chūn lái fā jǐ zhī ”qīng shēng yī wèn ，chéng dé zì rán ，jì yǔ shè wèn de kǒu wěn xiǎn dé fèn wài qīn qiē 。rán ér dān wèn hóng dòu chūn lái fā jǐ zhī ，shì yì wèi shēn zhǎng de ，zhè shì xuǎn zé fù yú qíng wèi de shì wù lái jì tuō qíng sī 。“lái rì qǐ chuāng qián ，hán méi zhe huā wèi ?”(wáng wéi 《zá shī 》)duì yú méi shù de jì yì ，fǎn yìng chū le kè zǐ shēn hòu de xiāng qíng 。tóng yàng ，zhè lǐ de hóng dòu shì chì chéng yǒu ài de yī zhǒng xiàng zhēng 。zhè yàng xiě lái ，biàn jiào yǔ jìn qíng yáo ，lìng rén shén yuǎn 。

dì sān jù jǐn jiē zhe jì yì duì fāng “duō cǎi xié ”hóng dòu ，réng shì yán zài cǐ ér yì zài bǐ 。yǐ cǎi xié zhí wù lái jì tuō huái sī de qíng xù ，shì gǔ diǎn shī gē zhōng cháng jiàn shǒu fǎ ，rú hàn dài gǔ shī ：“shè jiāng cǎi fú róng ，lán zé duō fāng cǎo ，cǎi zhī yù yí shuí ?suǒ sī zài yuǎn dào ”jí zhe lì 。“yuàn jun1 duō cǎi xié ”sì hū shì shuō ：“kàn jiàn hóng dòu ，xiǎng qǐ wǒ de yī qiē ba 。”àn shì yuǎn fāng de yǒu rén zhēn zhòng yǒu yì ，yǔ yán kěn zhì dòng rén 。zhè lǐ zhī yòng xiàng sī zhǔ rén ，ér zì jǐ de xiàng sī zé jiàn yú yán wài 。yòng zhè zhǒng fāng shì tòu lù qíng huái ，wǎn qǔ dòng rén ，yǔ yì gāo miào 。sòng rén biān 《wàn shǒu táng rén jué jù 》，cǐ jù “duō ”zì zuò “xiū ”。yòng “xiū ”zì fǎn chèn lí qíng zhī kǔ ，yīn xiàng sī zhuǎn pà xiàng sī ，dāng rán yě shì mǒu zhǒng jìng kuàng xià de rén qíng zhuàng tài 。yòng “duō ”zì zé biǎo xiàn le yī zhǒng rè qíng bǎo mǎn 、yī wǎng qíng shēn de jiàn měi qíng diào 。cǐ shī qíng gāo yì zhēn ér bú shāng xiān qiǎo ，yǔ “duō ”zì guān xì shèn dà ，gù “duō ”zì bǐ “xiū ”zì gèng hǎo 。mò jù diǎn tí ，“xiàng sī ”yǔ shǒu jù “hóng dòu ”hū yīng ，jì shì qiē “xiàng sī zǐ ”zhī míng ，yòu guān hé xiàng sī zhī qíng ，yǒu shuāng guān de miào yòng 。“cǐ wù zuì xiàng sī ”jiù xiàng shuō ：zhī yǒu zhè hóng dòu cái zuì rě rén xǐ ài ，zuì jiào rén wàng bú le ne 。zhè shì bǔ chōng jiě shì hé yǐ “yuàn jun1 duō cǎi xié ”de lǐ yóu 。ér dú zhě cóng huà zhōng kě yǐ tǐ wèi dào gèng duō de dōng xī 。shī rén zhēn zhèng bú néng wàng huái de ，bú yán zì míng 。yī gè “zuì ”de gāo jí fù cí ，yì wèi jí shēn zhǎng ，gèng zēng jiā le shuāng guān yǔ zhōng de hán yùn 。

quán shī yáng yì zhe shǎo nián de rè qíng ，qīng chūn de qì xī ，mǎn fù qíng sī shǐ zhōng wèi céng zhí jiē biǎo bái ，jù jù huà ér bú lí hóng dòu ，ér yòu “chāo yǐ xiàng wài ，dé qí huán zhōng ”，bǎ xiàng sī zhī qíng biǎo dá dé rù mù sān fèn 。tā “yī qì hē chéng ，yì xū yī qì dú xià ”，jí wéi míng kuài ，què yòu wěi wǎn hán xù 。zài shēng huó zhōng ，zuì qíng shēn de huà wǎng wǎng pǔ sù wú huá ，zì rán rù miào 。wáng wéi hěn shàn yú tí liàn zhè zhǒng sù pǔ ér diǎn xíng de yǔ yán lái biǎo dá shēn hòu de sī xiǎng gǎn qíng 。suǒ yǐ cǐ shī yǔ qiǎn qíng shēn ，dāng shí jiù chéng wéi liú háng míng gē shì háo bú qí guài de 。

【shī rén jiǎn jiè 】

wáng wéi (701nián -761nián ，yī shuō 699nián —761nián )，zì mó jié ，hàn zú ，hé dōng pú zhōu (jīn shān xī yùn chéng )rén ，zǔ jí shān xī qí xiàn ，táng cháo shī rén ，yǒu “shī fó ”zhī chēng 。sū shì píng jià qí ：“wèi mó jié zhī shī ，shī zhōng yǒu huà ;guān mó jié zhī huà ，huà zhōng yǒu shī 。”kāi yuán jiǔ nián (721nián )zhōng jìn shì ，rèn tài lè chéng 。wáng wéi shì shèng táng shī rén de dài biǎo ，jīn cún shī 400yú shǒu ，zhòng yào shī zuò yǒu 《xiàng sī 》《shān jū qiū míng 》děng 。wáng wéi jīng tōng fó xué ，shòu chán zōng yǐng xiǎng hěn dà 。fó jiāo yǒu yī bù 《wéi mó jié jīng 》，shì wáng wéi míng hé zì de yóu lái 。wáng wéi shī shū huà dōu hěn yǒu míng ，fēi cháng duō cái duō yì ，yīn lè yě hěn jīng tōng 。yǔ mèng hào rán hé chēng “wáng mèng ”。