问说

　　君子学必好问。问与学，相辅而行者也。非学无以致疑，非问无以广识；好学而不勤问，非真能好学者也。理明矣，而或不达于事；识其大矣，而或不知其细，舍问，其奚决焉？

　　贤于己者，问焉以破其疑，所谓“就有道而正”也。不如己者，问焉以求一得，所谓“以能问于不能，以多问于寡”也。等于己者，问焉以资切磋，所谓交相问难(nàn)，审问而明辨之也。《书》不云乎？“好问则裕。”孟子论：“求放心”，而并称曰“学问之道”，学即继以问也。子思言“尊德性”，而归于“道问学”，问且先于学也。

　　是己而非人，俗之同病。学有未达，强以为知；理有未安，妄以臆度。如是，则终身几无可问之事。贤于己者，忌之而不愿问焉；不如己者，轻之而不屑问焉；等于己者，狎xiá之而不甘问焉，如是，则天下几无可问之人。

　　智者千虑，必有一失。圣人所不知，未必不为愚人之所知也；愚人之所能，未必非圣人之所不能也。理无专在，而学无止境也，然则问可少耶？《周礼》，外朝以询万民，国之政事尚问及庶人，是故贵可以问贱，贤可以问不肖，而老可以问幼，唯道之所成而已矣。

　　孔文子不耻下问，夫子贤之。古人以问为美德，而并不见其有可耻也，后之君子反争以问为耻，然则古人所深耻者，后世且行之而不以为耻者多矣，悲夫！

　　jun1 zǐ xué bì hǎo wèn 。wèn yǔ xué ，xiàng fǔ ér háng zhě yě 。fēi xué wú yǐ zhì yí ，fēi wèn wú yǐ guǎng shí ；hǎo xué ér bú qín wèn ，fēi zhēn néng hǎo xué zhě yě 。lǐ míng yǐ ，ér huò bú dá yú shì ；shí qí dà yǐ ，ér huò bú zhī qí xì ，shě wèn ，qí xī jué yān ？

　　xián yú jǐ zhě ，wèn yān yǐ pò qí yí ，suǒ wèi “jiù yǒu dào ér zhèng ”yě 。bú rú jǐ zhě ，wèn yān yǐ qiú yī dé ，suǒ wèi “yǐ néng wèn yú bú néng ，yǐ duō wèn yú guǎ ”yě 。děng yú jǐ zhě ，wèn yān yǐ zī qiē cuō ，suǒ wèi jiāo xiàng wèn nán (nàn)，shěn wèn ér míng biàn zhī yě 。《shū 》bú yún hū ？“hǎo wèn zé yù 。”mèng zǐ lùn ：“qiú fàng xīn ”，ér bìng chēng yuē “xué wèn zhī dào ”，xué jí jì yǐ wèn yě 。zǐ sī yán “zūn dé xìng ”，ér guī yú “dào wèn xué ”，wèn qiě xiān yú xué yě 。

　　shì jǐ ér fēi rén ，sú zhī tóng bìng 。xué yǒu wèi dá ，qiáng yǐ wéi zhī ；lǐ yǒu wèi ān ，wàng yǐ yì dù 。rú shì ，zé zhōng shēn jǐ wú kě wèn zhī shì 。xián yú jǐ zhě ，jì zhī ér bú yuàn wèn yān ；bú rú jǐ zhě ，qīng zhī ér bú xiè wèn yān ；děng yú jǐ zhě ，xiá xiázhī ér bú gān wèn yān ，rú shì ，zé tiān xià jǐ wú kě wèn zhī rén 。

　　zhì zhě qiān lǜ ，bì yǒu yī shī 。shèng rén suǒ bú zhī ，wèi bì bú wéi yú rén zhī suǒ zhī yě ；yú rén zhī suǒ néng ，wèi bì fēi shèng rén zhī suǒ bú néng yě 。lǐ wú zhuān zài ，ér xué wú zhǐ jìng yě ，rán zé wèn kě shǎo yē ？《zhōu lǐ 》，wài cháo yǐ xún wàn mín ，guó zhī zhèng shì shàng wèn jí shù rén ，shì gù guì kě yǐ wèn jiàn ，xián kě yǐ wèn bú xiāo ，ér lǎo kě yǐ wèn yòu ，wéi dào zhī suǒ chéng ér yǐ yǐ 。

　　kǒng wén zǐ bú chǐ xià wèn ，fū zǐ xián zhī 。gǔ rén yǐ wèn wéi měi dé ，ér bìng bú jiàn qí yǒu kě chǐ yě ，hòu zhī jun1 zǐ fǎn zhēng yǐ wèn wéi chǐ ，rán zé gǔ rén suǒ shēn chǐ zhě ，hòu shì qiě háng zhī ér bú yǐ wéi chǐ zhě duō yǐ ，bēi fū ！